Kobiety stanęły do walki z reżimem na Białorusi. Realizują ideę Jana Nowaka-Jeziorańskiego

Białoruskie opozycjonistki zostały laureatkami Nagrody Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Swietłana Cichanouska, Maryja Kalesnikawa i Wolha Kawalkowa zostały wyróżnione za walkę o demokrację w swoim kraju. Nagroda wręczana jest we Wrocławiu, w rocznicę pierwszego sukcesu wyborczego „Solidarności” 4 czerwca 1989 r.

Trzy kobiety są zarówno liderkami jak i symbolami „Białoruskiego przebudzenia” i walki Białorusinów z reżimem Alaksandra Łukaszenki. Swietłana Cichanouska wielokrotnie podkreślała, że nie jest zawodową polityczką. Do walki o prezydenturę swojego kraju stanęła w 2020 r. po aresztowaniu jej męża, znanego blogera Siarieja Cichanouskiego, którego w ten sposób reżim usunął z grona kandydatów. Wyniki wyborów sfałszowano, a od drugiej tury, która odbyła się 9 sierpnia 2020 r. Alaksandr Łukaszenko przez Zachód nie jest uznawany za legalnego prezydenta kraju. Cichanouska stanęła na czele protestów i została zmuszona do opuszczenia ojczyzny razem z dziećmi. Od tego czasu pełni rolę adwokatki sprawy białoruskiej na świecie spotykając się z przywódcami wielu krajów i organizacji.

Maryja Kalesnikawa jest muzyczką, dyrygentką wykształconą na Białorusi i w Niemczech. Na początku 2020 r. Kalesnikawa dołączyła do sztabu wyborczego Wiktora Babaryki ubiegającego się o prezydenturę kraju. Po aresztowaniu kandydata stanęła na czele jego sztabu i poparła kandydaturę Swietłąny Cichanourskiej w przekonaniu, że jedynie połączone siły opozycji mogą odsunąć od władzy reżim Łukaszenki. Po aresztowaniu odmówiła opuszczenia kraju. Podarła paszport co uniemożliwiło deportację. Od września 2020 r. przebywa w więzieniu. Jest oskarżona o udział w zmowie w celu przejęcia władzy w kraju metodami sprzecznymi z konstytucją, utworzenie i kierowanie organizacją ekstremistyczną oraz publiczne wzywanie do działań zagrażających bezpieczeństwu narodowemu.

Wolha Kawalkowa jest prawniczką specjalizującą się w tworzeniu i organizacji aparatu państwowego i instytucji publicznych, co między innymi, obejmuje walkę z korupcją. Organizowała wiele kampanii społecznych mających na celu wzmacnianie różnych aspektów funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi, od walki z alkoholizmem po zmiany w prawie wyborczym. Po sfałszowanych wyborach na Białorusi w 2020 r. została aresztowana, a następnie siłą deportowana do Polski.

Słuchaj
Nagroda

Nagroda dla osób uosabiających „myślenie o państwie jako dobru wspólnym” w 2004 r. została ustanowiona przez Jana Nowaka-Jeziorańskiego, miasto Wrocław, Kolegium Europy Wschodniej, Uniwersytet Wrocławski i Zakład Narodowy im Ossolińskich. Wyróżnienie jest wręczane co roku 4 czerwca, a więc w rocznicę pierwszych, częściowo wolnych wyborów w Polsce, które stały się symbolem upadku komunizmu.

Dotychczasowi laureaci

• 2004 – Tadeusz Mazowiecki, pierwszy premier III RP (1989–1991)
• 2005 – George H. W. Bush, 41. prezydent Stanów Zjednoczonych (1989-1993)
• 2006 – Stanisław Szuszkiewicz, pierwszy przewodniczący Rady Najwyższej Białorusi
• 2007 – Jean-Marie Lustiger, kardynał, metropolita Paryża w latach 1981–2005
• 2008 – Siergiej Kowaliow, działacz na rzecz obrony praw człowieka
• 2009 – Václav Havel, ostatni prezydent Czechosłowacji (1989–1992) oraz pierwszy prezydent Czech (1993–2003)
• 2010 – Leszek Balcerowicz, twórca polskiej reformy gospodarczej w latach 1989–1990, wiceprezes Rady Ministrów i minister finansów w latach 1989–1991 i 1997–2000, prezes Narodowego Banku Polskiego w latach 2001–2007
• 2011 – Jerzy Koźmiński, prezes Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności
• 2012 – Valdas Adamkus, prezydent Litwy w latach 1998-2003 i 2004-2009
• 2013 – Instybtut Literacki „Kultura”, powołany w 1946 roku w Paryżu przez Jerzego Giedroycia
• 2014 – Zbigniew Brzeziński – w latach 1977-1981 doradca prezydenta Cartera ds. bezpieczeństwa narodowego USA
• 2015 – Tomas Venclova, litewski poeta, eseista i prozaik, profesor Uniwersytetu w Yale (USA)
• 2016 – Biskup Borys Gudziak, biskup Eparchii Świętego Włodzimierza Wielkiego w Paryżu, twórca Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie
• 2017 – Kardynał Henryk Gulbinowicz, emerytowany Arcybiskup Metropolita Wrocławski
• 2018 – Szewach Weiss, były Ambasador Izraela w Polsce
• 2019 – Joachim Gauck, były Prezydent Niemiec w latach 2012-2017
• 2020 – Hanna Suchocka, była premier RP oraz minister sprawiedliwości i prokurator generalny, ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej oraz Zakonie Maltańskim.