Podcast: Putin już nie udaje demokraty. Jednak to nie on jest "najciekawszy"

Przywódców wielu krajów byłego ZSRR się nie odwołuje. Odchodzą sami albo umierają. Rządzą długo i autorytarnie. Często ekscentrycznie. Jednym z nich jest Władimir Putin. W niektórych państwach powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego niezwykłe kariery robią też kobiety związane z przywódcami.

Słuchaj

Władimir Putin stał się „marką Rosji”, uważa Agnieszka Legucka z PISM i dodaje, że jego fenomen jest przedmiotem wielu dyskusji i analiz. Pochodzi z biednej rodziny i marzył o pracy w służbach w KGB. Jego skuteczność jako wywiadowcy nie jest jasna, ale bez wątpienia praca w służbach go ukształtowała. Nazwisko wyrobił sobie organizując kontrakty dla zagraniczne kontrakty i „pozyskując procenty” dla siebie i swoich znajomych w rodzinnym Petersburgu tuż po rozpadzie ZSRR. Z tego okresu pochodzi część ludzi, którzy nadal znajdują się w jego otoczeniu.

„Sprawny człowiek na zapleczu” wpadł w oko prezydentowi Jelcynowi, który wprowadził na salony Putina uważanego za człowieka do końca oddanego i lojalnego wobec swoich mocodawców. Dzięki gwarancji bezpieczeństwa osobiście udzielonej Jelcynowi i jego bliskim, Putin wykonał ogromny krok w kierunku szczytu władzy na Kremlu obejmując stanowisko premiera Rosji.

Na terenie byłego ZSRR jest wiele krajów rządzonych przez silnych, autorytarnych i długowiecznych przywódców, którzy nawet nie próbują udawać demokracji, jak jeszcze jakiś czas temu robił to Władimir Putin. Prezydent Rosji stwarzał pozory pod koniec ubiegłej dekady, gdy zamienił się na stanowiska z premierem Dimitrijem Miedwiediewem. Adam Balcer z Kolegium Europy Wschodniej zaznacza, że „maski opadły”, a prezydent Rosji nie musi już pozorować demokratycznej kadencyjności.

Ciekawostką są kariery polityczne kobiet w krajach byłego związku radzieckiego. Córka byłego prezydenta Kazachstanu pełniła najwyższe funkcje w państwie. W Tadżykistanie córka prezydenta Rahmona ma 9 dzieci, a szefową gabinetu prezydenta jest jedna z jego córek. Z kolei w Uzbekistanie córka prezydenta Karimowa także robiła karierę polityczną i muzyczną, lecz pokłóciła się z ojcem i odeszła w cień. Spekulowano nawet o jej otruciu. Z kolei Mehriban Alijewa, żona prezydenta Azerbejdżanu pełni funkcję pierwszego wiceprezydenta. Z dokumentów ujawnionych przez WikiLeaks wynika, że amerykańscy dyplomacji zaczęli mieć problem z odróżnianiem jej od córki party prezydenckiej, co jest skutkiem licznych operacji plastycznych.

Silni, autorytarni przywódcy rządzą także na Białorusi, w Azerbejdżanie, a w Azji Środkowej w Turkmenistanie, Tadżykistanie, Uzbekistanie i Kazachstanie. Balcer przestrzega przed humorystycznym traktowaniem tych państw pomimo niekiedy bardzo ekscentrycznych zachowań przywódców lubujących się w przepychu, górnolotnych tytułach, pomnikach i innych formach pielęgnowania własnego wizerunku, gdyż rządzą tam jedne z najbardziej opresyjnych reżimów na świecie. Wspólną cechę wielu silnych liderów na terenie byłego Związku Radzieckiego jest przeszłość w strukturach partii komunistycznej ZSRR.

W odróżnieniu od innych przywódców, prezydent Rosji nie opiera się na rodzinie. Córki Władimira Putina nie uczestniczą w polityce. Katerina Tichonowa prowadzi badania mózgu działając na styku biznesu i państwa. Z kolei Maria Putin jest bardziej anonimowa, miesza we Francji, a jej mąż pochodzący z Holandii świetnie sobie radzi współpracując z państwowymi spółkami w Rosji.

Zdaniem Leguckiej w Rosji rządzi „zbiorowy Putin”, który czasem przymusza prezydenta do podejmowania decyzji w interesie wąskiej elity. Jednak z upływem czasu coraz mniej pozostaje z demokratycznej pozy niegdyś prezentowanej przez Władimira Putina.

Zapraszamy do posłuchania innych podcastów z cyklu "30 lat po..."