Nasza strona używa ciasteczek do zapamiętania Twoich preferencji oraz do celów statystycznych. Korzystanie z naszego serwisu oznacza zgodę na ciasteczka i regulamin.
Pokaż więcej informacji »
Drogi czytelniku!
Zanim klikniesz „przejdź do serwisu” prosimy, żebyś zapoznał się z niniejszą informacją dotyczącą Twoich danych osobowych.
Klikając „przejdź do serwisu” lub zamykając okno przez kliknięcie w znaczek X, udzielasz zgody na przetwarzanie danych osobowych dotyczących Twojej aktywności w Internecie (np. identyfikatory urządzenia, adres IP) przez Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego i Zaufanych Partnerów w celu dostosowania dostarczanych treści.
Portal Nowa Europa Wschodnia nie gromadzi danych osobowych innych za wyjątkiem adresu e-mail koniecznego do ewentualnego zalogowania się przy zakupie treści płatnych. Równocześnie dane dotyczące Twojej aktywności w Internecie wykorzystywane są do pomiaru wydajności Portalu z myślą o jego rozwoju.
Zgoda jest dobrowolna i możesz jej odmówić. Udzieloną zgodę możesz wycofać. Możesz żądać dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, przeniesienia danych, wyrazić sprzeciw wobec ich przetwarzania i wnieść skargę do Prezesa U.O.D.O.
Korzystanie z Portalu bez zmiany ustawień przeglądarki oznacza też zgodę na umieszczanie znaczników internetowych (cookies, itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie ich (przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich) przez Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego i Zaufanych Partnerów. Zgody tej możesz odmówić lub ją ograniczyć poprzez zmianę ustawień przeglądarki.
Międzymorze / 01.11.2024
Belsat.eu
Noc Rozstrzelanych Poetów. 87 lat temu NKWD zlikwidował elitę Białorusi
W nocy z 29 na 30 października 1937 roku NKWD wymordowało ponad 130 przedstawicieli białoruskiej inteligencji – poetów, pisarzy, naukowców i artystów. Ta tragiczna rocznica, znana jako Noc Rozstrzelanych Poetów, stała się symbolem brutalnego rozprawienia się z narodową elitą przez stalinowski reżim. Miejsce ich pochówku, Kuropaty, pozostaje niemym świadkiem tych wydarzeń, a jego upamiętnienie jest wciąż zakazane przez władze białoruskie. Dzisiejsze represje przypominają, jak historia zatoczyła koło, zmuszając Białorusinów do emigracji i wykluczając z życia społecznego wszystkich, którzy próbują oddać hołd ofiarom komunistycznych czystek.
Miejsce pamięci ofiar NKWD w Kuropatach - lesie pod Mińskiem. To jeden z największych masowych grobów ofiar komunizmu. Według historyków oprawcy mogli tam pochować nawet do ponad 200 tysięcy ofiar. Zdjęcie: belsat.eu
Posłuchaj słowa wstępnego trzeciego wydania magazynu online!
To symbol tragedii narodu białoruskiego, zniszczenia inteligencji przez stalinowski reżim.
29 października, w rocznicę zgładzenia przez Józefa Stalina białoruskiej inteligencji, Białorusini upamiętniają Noc Rozstrzelanych Poetów.
- Mroczny symbolizm tej daty jest w tym, że dzisiaj to znowu się dzieje i niestety stalinowskie praktyki powróciły. Wielu Białorusinów zostało zmuszonych do emigracji lub siedzi w więzieniach – powiedział PAP Alaksandr Kłaskouski, publicysta związany z niezależnym portalem Pozirk.
W nocy z 29 na 30 października 1937 r. oprawcy z NKWD zamordowali w Mińsku ponad 130 przedstawicieli białoruskiej inteligencji.
W przeszłości środowiska niezależne organizowały Noc Rozstrzelanych Poetów w Kuropatach, uroczysku na obrzeżach Mińska, gdzie NKWD w masowych grobach zakopywało swoje ofiary. Obecnie upamiętnienie tamtych wydarzeń jest możliwe tylko poza Białorusią. Reżim Łukaszenki, odwołujący się do tradycji NKWD i KGB, zabrania badania i upamiętniania zbrodni w Kuropatach.
To m.in. tam spoczywają doczesne szczątki ofiar stalinowskiej kaźni z 29 października, ale też innych ofiar stalinowskiego terroru z lat 30. i 40., w tym ówcześni obywatele Białoruskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej (BSRR) narodowości polskiej. Nie wiadomo dokładnie, ilu ludzi znajduje się w masowych grobach. Niektórzy historycy szacowali, że może to być nawet ponad 200 tys. Nie jest wykluczone, że w Kuropatach znajduje się kolejny, nieodnaleziony do dziś "cmentarz katyński" pomordowanych polskich oficerów.
Białoruskie środowiska emigracyjne zapowiedziały w tym roku obchody w wielu miastach poza granicami kraju, w tym w Polsce. Uroczystości upamiętniające tragedię białoruskiej inteligencji odbędą się m.in. w Białymstoku, Gdańsku, Warszawie, Wrocławiu i Łodzi.
Według Kłaskouskiego „historia powróciła”.
W 2020 r., gdy Alaksandr Łukaszenka sfałszował wybory (prezydenckie), rozpoczęła się gigantyczna fala represji. Łukaszenka nigdy, nawet przed 2020 r., nie krył swojej fascynacji metodami stalinowskimi i już wtedy były obawy, że jeśli taką możliwość dostanie, to pójdzie podobną drogą. To się niestety sprawdziło – skonstatował Kłaskouski.
Jego zdaniem Białoruś znajduje się w procesie „przejścia do totalitaryzmu”. Analityk przypomina, że w BSRR, podobnie jak w innych radzieckich republikach, w latach 20. XX wieku oficjalna polityka władz radzieckich pozwalała na rozwijanie i umacnianie narodowej kultury i języka. Skończyło się to w latach 30., gdy przedstawiciele narodowych elit zostali objęci represjami.
- Na fali oficjalnej białorutenizacji w BSRR w latach 20. XX w. do kraju, naiwnie zawierzając władzom, wróciło wielu przedstawicieli inteligencji, którzy później stali się ofiarami represji – dodał.
To, co było pochwalane w latach 20., stało się w kolejnej dekadzie powodem do represji. Część inteligencji po prostu zlikwidowano, a ci, którzy przeżyli, jak np. Janka Kupała, musieli się pokajać i wychwalać Stalina i ZSRR – wyjaśnił Kłaskouski.
Pierwszy przywódca państwa sowieckiego Włodzimierz Lenin był bardziej miękki niż Stalin. Dzisiaj Władimir Putin krytykuje Lenina właśnie za to, że dał za dużo wolności narodowym elitom, podkładając bombę pod ZSRR. Kiedy Stalin się umocnił, w tym narodowym duchu zobaczył zagrożenie. A on miał proste podejście, jak rzeźnik. Wszystkich, których on w swojej fobii postrzegał jako zagrożenie, czekał strzał w tył głowy – zaznaczył Kłaskouski.
Noc Rozstrzelanych Poetów, zwana także Czarną Nocą, jest jedną z najtragiczniejszych dat w historii Białorusi. Poeci, pisarze, działacze społeczni i polityczni zostali zamordowani w więzieniu KGB, a następnie pochowani w masowych grobach.
Rozstrzelani zostali białoruscy i żydowscy literaci, m.in. Michaś Czarot, Michaś Zarecki, Izi Charyk, Ziama Piwawarau, Todar Klasztorny, Aleś Dudar, Mojsze Kulbak, Juli Taubin i wielu innych.
W nocy z 29 na 30 października zginęło ponad 130 osób, ale w sumie ofiar było o wiele więcej, bo represje wobec inteligencji oraz szeroko rozumianych elit zaczęły się wcześniej i trwały także później.
Od końca lat 80. w Kuropatach środowiska demokratyczne i niezależne organizowały upamiętnienia. Czytano m.in. wiersze straconych poetów. Dzisiaj, jak mówi Kłaskouski, „historia się powtórzyła” i wielu aktywistów, zaangażowanych w upamiętnienie ofiar Stalina, jest w więzieniach Łukaszenki.
Obecnie próba uczczenia pamięci ofiar NKWD w Kuropatach zakończyłaby się najpewniej aresztem, jeśli nie wyrokiem pozbawienia wolności w kolonii karnej.
W rocznicę stalinowskiej zbrodni o zamordowanych literatach przypomnieli żołnierze Pułku Kalinowskiego. Broniący Ukrainy białoruscy ochotnicy wyrecytowali wiersz Michasia Czarota pt. "Buntar" (pol. "Buntownik").
