Nasza strona używa ciasteczek do zapamiętania Twoich preferencji oraz do celów statystycznych. Korzystanie z naszego serwisu oznacza zgodę na ciasteczka i regulamin.
Pokaż więcej informacji »
Drogi czytelniku!
Zanim klikniesz „przejdź do serwisu” prosimy, żebyś zapoznał się z niniejszą informacją dotyczącą Twoich danych osobowych.
Klikając „przejdź do serwisu” lub zamykając okno przez kliknięcie w znaczek X, udzielasz zgody na przetwarzanie danych osobowych dotyczących Twojej aktywności w Internecie (np. identyfikatory urządzenia, adres IP) przez Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego i Zaufanych Partnerów w celu dostosowania dostarczanych treści.
Portal Nowa Europa Wschodnia nie gromadzi danych osobowych innych za wyjątkiem adresu e-mail koniecznego do ewentualnego zalogowania się przy zakupie treści płatnych. Równocześnie dane dotyczące Twojej aktywności w Internecie wykorzystywane są do pomiaru wydajności Portalu z myślą o jego rozwoju.
Zgoda jest dobrowolna i możesz jej odmówić. Udzieloną zgodę możesz wycofać. Możesz żądać dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, przeniesienia danych, wyrazić sprzeciw wobec ich przetwarzania i wnieść skargę do Prezesa U.O.D.O.
Korzystanie z Portalu bez zmiany ustawień przeglądarki oznacza też zgodę na umieszczanie znaczników internetowych (cookies, itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie ich (przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich) przez Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego i Zaufanych Partnerów. Zgody tej możesz odmówić lub ją ograniczyć poprzez zmianę ustawień przeglądarki.
Czy podglądactwo to powód do wstydu? W której części podcastu aktywujemy fazę drip? Dlaczego pomyleńcy są marchewkami literatury? Zaszczeka czy nie zaszczeka? Odpowiedzi na te oraz inne pytania usłyszycie – lub nie – w pierwszym odcinku "GLUBB DUB DRIB", czyli podcastu literackiego NEW, w którym Marcin Gaczkowski rozmawia z Olgą Niziołek. Gościni podcastu, tłumaczka i pisarka, autorka Dzieci jednej pajęczycy opowie nam o swoich lekturach i zachwytach.
Papież Franciszek odszedł niemal niezauważenie, pozostawiając Kościół katolicki pogrążony w głębokim kryzysie i pytania bez odpowiedzi o jego przyszłość. Czy kolejne konklawe przyniesie duchowego lidera na miarę współczesnych wyzwań, czy też Kościół stanie się jeszcze jednym polem geopolitycznej rozgrywki wielkich mocarstw?
Szwecja od dziesięciu lat zmaga się z problemem zorganizowanej przestępczości. Jednak pomimo wzrostu liczby strzelanin i jawnego werbowania młodych ludzi do struktur gangów problem ten jest pomijany w szwedzkiej debacie.
Europa wychodzi z szoku po tym, jak nowa administracja w Waszyngtonie w serii wypowiedzi zaprezentowała swoje poglądy na politykę zagraniczną. Sojusz Północnoatlantycki w jego dotychczasowej formie jest zagrożony, a po scysji w Gabinecie Owalnym pozycja Ukrainy wydaje się osłabiona. Nie ma jednak sensu wpadać w rozpacz, bo Ukraina i jej europejscy sojusznicy wciąż mają wiele kart do rozegrania, a władze USA mogą się wkrótce przekonać, że otworzyły zbyt wiele frontów.
Tylko wzrost oczekiwanej średniej długości życia oddala nieco w czasie demograficzny krach w Korei Południowej, który według szacunków południowokoreańskiego urzędu statystycznego oznaczać będzie spadek liczby ludności z 51,7 miliona do około 36 milionów w 2072 roku, i – jak wykazał tegoroczny raport ludnościowy ONZ – do około 22 milionów w 2100 roku. Оpublikowane w 2020 roku badanie w czasopiśmie medycznym „The Lancet” pokazało, że na koniec wieku populacja Republiki Korei wyniesie, zależnie od scenariusza, między 20 a 36 milionów osób. Południowokoreańskie władze i społeczeństwo nie mają pojęcia, jak poradzić sobie z tą zapaścią.
Aneksja Grenlandii i Kanady, przejęcie kontroli nad Kanałem Panamskim czy rozciąganie kontroli nad Strefą Gazy to zapowiedzi, które trudno zaszufladkować jako zwiastujące izolacjonistyczną politykę zagraniczną Stanów Zjednoczonych. Mimo to zapowiedzi ekspansjonizmu będą najprawdopodobniej wkomponowane w szerszy plan neoizolacjonistycznej polityki, w myśl której globalne zaangażowanie USA zostanie ograniczone, by skuteczniej skoncentrować się na Chinach i regionie Indo-Pacyfiku. Jednocześnie dotychczasowe hasła o osiąganiu „pokoju przez siłę” okazały się bardziej prężeniem muskułów w stronę sojuszników i partnerów oraz porządkowaniem relacji z systemowymi rywalami. W pierwszym miesiącu drugiej prezydentury Trumpa rodzi się pytanie, na ile Stany Zjednoczone w dalszym ciągu będą stanowiły filar skonsolidowanego w ostatnich latach Zachodu.
Z Karty Praw Podstawowych UE (KPP UE) wynika szereg praw i wolności odnoszących się nie tylko do zakładania rodziny, prawa do zgromadzeń, ale także wpływu religii na funkcjonowanie państwa czy wolności mediów.
Słowacja jako państwo należące do Unii Europejskiej i NATO znajduje się na liście wrogów Rosji. Jednak obecny słowacki rząd z Robertem Fico na czele pcha kraj w ramiona Kremla i zdaje się nie doceniać profitów, jakie płyną z przynależności do zachodnich sojuszy. Ostentacyjna prorosyjska polityka obecnych władz stanowi zagrożenie dla Słowacji, z czego doskonale zdają sobie sprawy setki tysięcy Słowaków i Słowaczek, protestujących w ostatnich tygodniach przeciwko rządzącej koalicji.
Wraz z upływem lat odchodzą ostatni świadkowie koszmaru Auschwitz-Birkenau, fabryki śmierci, w której zgładzono ponad milion Żydów z całej Europy. Pozostał sam obóz, a w nim przedmioty pozwalające historykom i konserwatorom poznać historie pojedynczych ludzi. Ich losy nie tylko pomagają zrozumieć tragedię zgładzonych tu ofiar, ale nadają ludzki, osobisty wymiar tym wspomnieniom.
Stany Zjednoczone z pewnością będą mniej wiarygodnym sojusznikiem niż do tej pory — zaznacza słynny amerykański politolog Francis Fukuyama. W rozmowie z Onetem mówi o historycznym przełomie, który dokonał się w ostatnich miesiącach, przewiduje kolejne posunięcia Donalda Trumpa i radzi Polsce, by razem z całą Europą przygotowywała się na ciężkie czasy. — Nigdy nawet nie wyobrażałem sobie, że USA będą zachowywać się w ten sposób — przyznaje.
Śmiertelność noworodków to często wstrząsający wskaźnik, który odzwierciedla jakość opieki medycznej w kraju. W Kenii jest on obecnie ponad dziesięciokrotnie wyższy niż w Polsce. Poprawa opieki nad matkami i noworodkami wymaga zarówno kompetencji, jak i odpowiedniego sprzętu, standardów, które w Polsce wydają się oczywiste. Opowiada o tym Marcin Kiszka, lekarz radiolog i prezes stowarzyszenia Leczymy z Misją, które ze wsparciem programu „Polska pomoc” działa w Kenii.
Słowaccy wyborcy, zmęczeni chaosem poprzednich rządów Igora Matoviča i Eduarda Hegera, w 2023 roku dali Ficy kolejny kredyt zaufania. Mimo że w tle pozostawały wspomnienia afer trzeciego rządu Smeru: wszechobecnej korupcji, oligarchizacji państwa i tragedii, jaką było zamordowanie dziennikarza Jána Kuciaka i jego narzeczonej Martiny Kušnírovej. Ale kiedy upadł rząd Matoviča i Hegera, mówiło się, że może i Fico kradnie, ale przynajmniej będzie spokój. Tymczasem minął rok i Słowacy przeżywają déjà vu.
Wysocy rangą politycy, dowódcy wojskowi i eksperci wystosowali list otwarty wzywający Europę i Kanadę do połączenia sił w obronie Ukrainy przed rosyjską agresją.
W tym tygodniu Amerykanie wybierają nowego prezydenta, a stawka tych wyborów jest wyjątkowo wysoka – zarówno dla USA, jak i dla reszty świata. Wyrównany wyścig między Kamalą Harris a Donaldem Trumpem budzi pytania o przyszłość polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych, szczególnie w kontekście wojny w Ukrainie i bezpieczeństwa Europy. Wynik tych wyborów może zdefiniować przyszłość relacji transatlantyckich i stabilność Europy Środkowo-Wschodniej.
Choć słowackie ministerstwo spraw zagranicznych ostrzegało przed sektą AllatRa, okazało się, że na ważnych państwowych stanowiskach ma ona swoich wyznawców i sympatyków. Zamiast ścigać założyciela sekty, który prawdopodobnie ukrywa się na Słowacji, prokuratura z Żyliny postanowiła bronić dobrego imienia szerzącej klimatyczną dezinformację organizacji zdelegalizowanej nie tylko w Ukrainie, ale także w Rosji.
Gdyby nie tragiczne wydarzenia z 1995 r,. Srebrenica mogłaby być miastem jak każde inne w Bośni i Hercegowinie. Położona między górami, opustoszała przez większą część roku, w której główna ulica, jak wiele innych w tym państwie, nazwana jest po Marszałku Tito. Jednak Srebrenica nie jest miastem jak każde inne. To właśnie tutaj wydarzyło się największe ludobójstwo w powojennej Europie. W lipcu 1995 r. wojska bośniackich Serbów (VRS) pod dowództwem generała Ratko Mladicia dokonały masakry ponad 8 tys. muzułmanów znajdujących się w strefie bezpieczeństwa ONZ. Zarówno Mladić, jak i ówczesny prezydent Republiki Serbskiej Radovan Karadžić odsiadują dożywotnie wyroki za zbrodnie przeciwko ludzkości. To jednak nie przeszkadza władzom Republiki Serbskiej w imię partykularnych interesów coraz śmielej kontestować fakty historyczne.
Najważniejszą częścią mojej tożsamości jest to, że jestem Boszniaczką. Tak się definiuję. Bardzo trudno jest mi powiedzieć, że jestem Słowenką, Czarnogórką lub Kosowianką, ponieważ w żadnym z tych krajów nie czuję się jak w domu. Zawsze podkreślam też, że jestem muzułmanką, bo to także jest coś, co mnie definiuje. Nigdy nie powiedziałabym, że jestem Słowenką, no może poza tym, że jestem słoweńską pisarką – mówi Selma Skenderović w rozmowie z Nikodemem Szczygłowskim.
Rola Dalekiej Północy we współczesnych stosunkach międzynarodowych i globalnym układzie bezpieczeństwa jest znacznie ważniejsza, niż mogłoby się wydawać. Zapoczątkowana przez Federację Rosyjską wojna w Ukrainie pociągnęła za sobą szereg istotnych zmian i obaliła obowiązujący w regionie od czasów zimnej wojny paradygmat pokojowej współpracy. Arktyka stała się przedmiotem zażartej konkurencji, której stawką jest dostęp do paliw kopalnych, dróg handlowych i dominacja militarna.
W stulecie stosunków polsko-łotewskich o zapomnianym sporze granicznym, losach dawnych Inflant Polskich oraz o Polakach w łotewskiej dywizji SS opowiada profesor Ēriks Jēkabsons z Uniwersytetu Łotwy w Rydze.
Co czwarty Izraelczyk wziął udział w jakiejś formie protestu przeciwko reformie sądownictwa. Według mediów co trzeci ją popiera. Pęknięcia w społeczeństwie izraelskim nigdy nie były tak głębokie, choć podziały nie są nowe i nie tylko o rolę sądów tu chodzi. Waśnie między plemionami współczesnych Izraelczyków przeradzają się w wewnętrzy spór, przyrównywany do wojny domowej, która dwa tysiące lat temu zniszczyła ich państwo.
Polityka słowackiego rządu, tworzonego przez koalicje partii SMER, Hlas i SNS, z Robertem Ficą na czele, coraz częściej przywodzi na myśl normalizację, która nastąpiła po Praskiej Wiośnie. Ten z pozoru niewinny termin dla mieszkańców Czechosłowacji oznacza cenzurę i represje. Atak na niezależne media, radykalna polityka w sferze kultury, marginalizacja opozycji i rehabilitacja skorumpowanych prokuratorów sprawiają, że na Słowacji mówi się nawet o odnowie totalitaryzmu.
W leżącej obecnie na terenie Ukrainy Jasinie, na kameralnym dworcu kolejowym, 11 kwietnia 1924 roku o godzinie 12:57, wyruszymy w dziewiętnastogodzinną podróż, której metą będzie imponujący dworzec Wilsona w Pradze, 1053 kilometry dalej.
Mimo różnicy zdań na temat rosyjskiej agresji na Ukrainę wszystkie kraje Grupy Wyszehradzkiej rozwijają przemysł zbrojeniowy. Państwa V4 mają potencjał do odegrania znaczącej roli w architekturze bezpieczeństwa w obszarze Europy Środkowo-Wschodniej ze względu na centralne położenie na obszarze tzw. wschodniej flanki NATO oraz spore jak na warunki regionu rozmiary gospodarek.
Zbieranie przydatnych informacji o obywatelach jest jedną z ulubionych czynności każdej roztropnej władzy. Organizowane przez europejskie imperia spisy powszechne rozpalały emocje wśród wielu grup narodowych, marzących o uzyskaniu konkretnych przywilejów. Tymczasem zabawa w liczenie poddanych staje się obecnie przeżytkiem, przykrym obowiązkiem i kolejnym pretekstem do kręcenia beki. Całkiem nieźle widać to na przykładzie naszych południowych sąsiadów, Czechów.
Donald Trump mianował senatora Jamesa Davida Vance’a na wiceprezydenta w nadchodzących wyborach. Dotychczas wybór partnera do tandemu był sygnałem dla USA i reszty świata co do kierunku polityki zagranicznej lub wewnętrznej. Wszystko zależy od tego, jaką część obowiązków prezydent będzie chciał przekazać swojemu zastępcy. W Kijowie bardzo szybko zaczęto analizować zagrożenia i korzyści płynące dla Ukrainy w przypadku wygranej Trumpa.
Rosja świetnie rozumie kulturę, religijność oraz tożsamość Bałkanów Zachodnich i wykorzystuje to do realizacji operacji wpływu w regionie – mówi Ivana Stradner, Research Fellow The Foundation for Defense of Democracies. Ekspertka ostrzega przed rosnącymi wpływami Rosji w państwach należących do NATO oraz proponuje szereg rozwiązań, które mogą pomóc ustabilizować sytuację w regionie.
Koniec 2022 roku był dla gabinetu Sanny Marin trudny. Ugrupowania wchodzące w skład koalicji rządzącej nie mogły się porozumieć w sprawie ustawy regulującej prawa mniejszości saamskiej. Stawką: więcej rdzennej ludności Finlandii aktywnej w polityce tego kraju
Kraje bałtyckie, przede wszystkim Estonia, zbierają w rankingach Międzynarodowego Stowarzyszenia Lesbijek i Gejów o wiele więcej punktów niż Polska. Jednak sytuacja osób LGBT+ nad Bałtykiem nie jest wcale różowa. Zorganizowany hejt władzy zastępuje często społeczny konserwatyzm, o wiele silniejszy niż nad Wisłą czy Dunajem.
Były prezydent USA Donald Trump został w sobotę postrzelony w ucho podczas wiecu wyborczego w Butler w stanie Pensylwania. Zginęły dwie osoby, w tym zamachowiec, a dwie kolejne zostały poważnie ranne. Stan kandydata Republikanów jest dobry. Obecna administracja USA nie ponosi odpowiedzialności za zamach na Donalda Trumpa, ale stworzyła atmosferę, która doprowadziła do tego ataku – oświadczył dziś rzecznik Władimira Putina Dmitrij Pieskow. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski skomentował w niedzielę zamach na byłego prezydenta USA i kandydata na stanowisko amerykańskiego przywódcy podczas wydarzenia związanego z kampanią
Każdy kraj zaczyna się od granicy. Granica jest namacalnym dowodem na jego istnienie, czymś, co go wyróżnia spośród pozostałych. Dzięki niej materializują się umowność i wyobrażenia na jego temat.
„Rosja może wykorzystać swoje kontakty w środowiskach europejskiej skrajnej prawicy do przeprowadzania zamachów i aktów sabotażu” – mówi doktor Kacper Rękawek z International Centre for Counter-Terrorism.
Przez lata kobiety w polityce starały się nie tyle rządzić, ile zdobyć akceptację w męskim klubie. To się jednak zmienia – polityczki częściej wchodzą na tę scenę dokładnie takimi, jakimi są, i zmieniają zasady gry. A im ich więcej, tym lepiej dla nas wszystkich.
Jeszcze będąc w opozycji, po przegranych wyborach w 2020, Robert Fico i jego partia SMER rozpoczęli kampanię przeciwko niezależnym słowackim redakcjom i dziennikarzom. Po odzyskaniu władzy SMER wraz z koalicjantami z HLAS-u i Słowackiej Partii Narodowej dążą do przejęcia pełnej kontroli nad mediami i używają do tego niewybrednych metod.
Turystyka wojenna to tylko pretekst, by „zajrzeć w te zakątki świata, które uwierają”. Film dokumentalny Danger Zone Vity Drygas opowiada o zapomnianym cierpieniu i o nas wszystkich – konsumentach wiadomości ze stref konfliktu.
Przełom XX i XXI wieku upłynął pod znakiem politycznej i gospodarczej dominacji Stanów Zjednoczonych. To jednak pieśń przeszłości. Oś świata przesuwa się z Atlantyku na Pacyfik i Ocean Indyjski. Będąca konsekwencją ekonomicznego i ideologicznego rozwoju świata zachodniego globalizacja stała się furtką dla rozwoju nowych wschodzących potęg.
